Warto zobaczyć

Mełgiew

Gmina położona jest na wschód od Świdnika, na stokach kilku rozległych, kopulastych wzgórz oraz na płaskich terenach Równiny Łuszczowskiej. Część gminy zajmuje podmokła dolina rzeki Mełgiewki (Stawek Stoki), lewego dopływu Wieprza. Historia Mełgwi sięga średniowiecza, pierwsza wzmianka o tutejszej parafii pochodzi z 1325 r. W 1330 r. Mełgiew (wówczas Melywii) wymieniana była jako własność Dzierżka - kanonika krakowskiego, następnie, gdy wieś należała do Meglewskich i Firlejów jej nazwę przekształcono na Meglew, by w końcu mogła przybrać do dziś obecne brzmienie. Pochodzenie nazwy gminy tłumaczy się również budowanymi licznie nad tut. rzeką młynami, lub wg innej teorii od unoszących się tu często mgieł. Dziś do średniowiecznego pochodzenia miejscowości nawiązuje wezwanie kościoła parafialnego – św. Wita. Tak zwany „stary kościół” wzniesiony została w latach 1726-30 z fundacji Jacka Stoińskiego – lubelskiego sędziego ziemskiego, natomiast istniejący do dziś neogotycki kościół wybudowano w latach 1906-10 wg projektu architekta Stefana Shyllera. Na terenie kościelnym znajduje się również dzwonnica z przełomu XVIII i XIX w. , kapliczka św. Jana Nepomucena z XVIII w. oraz cmentarz parafialny z 1872 r. z grobowcami okolicznych właścicieli ziemskich.

Podzamcze

Zespół pałacowo-parkowy znajduje się na nieco wzniesionym terenie wśród osuszonych obecnie mokradeł. W czasie długoletniej historii kształtowanie się obronnego ośrodka dworskiego, a następnie rezydencji pałacowej wyróżnić można cztery okresy dziejowe:

na przełomie XIII i XIV w. istnieje tu dwór lub zamek obronny z drewna i kamienia , który następnie zostaje rozbudowany, a przy końcu XVIII w. zburzony;
okres „Stoińskich” wiąże się z powstaniem zespołu pałacowego (najprawdopodobniej za sprawą Jacka Stoińskiego ok. 1730 r.). Pałac barokowy wzniesiony zostaje wraz z przylegającymi od strony południowej regularnym ogrodem;
okres „Szlubowskich i Rulikowskich”. Wówczas za pałacem powstaje szeroki salon ogrodowy otoczony rzadkimi okazami drzew, przechodzący w aleję spacerową;
po 1944 r. kolejni użytkownicy zaniedbują majątek i dopiero po przejęciu obiektu przez szkołę, jego stan znacznie się poprawił.

Poza pałacem znajdują się tu pawilony i oficyna z II połowy XVIII w.

Krzesimów

Nazwa Krzesimów występuje w historii już od 1409 r. Dwór usytuowany jest na wyniosłym wzgórzu, otoczony przez mokradła i stawy, spełniał funkcję dworu obronnego. Zabytkowy park krajobrazowy w Krzesimowie prezentuje styl angielski. Znajdują się tu liczne stare drzewa parkowe, które ze względu na swe rozmiary zyskały miano pomnikowych. W 1944 r. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego Departament Więziennictwa i Obozów utworzył w Krzesimowie obóz pracy, który miał regulować sprawę volksdeutschów i oskarżonych o współpracę z Niemcami. Jednak trafili tam więźniowie polityczni i członkowie zbrojnego podziemia powojennego. Obóz istniał do 1946 r. Przebywało w nim ok. 2000 więźniów, wśród których były również dzieci. Na pamiątkę pomordowanych w obozie więźniów usypano kopiec i ustawiono obelisk.

Krępiec

Młyn murowany z lat 20-tych XX w. oraz pozostałości parku z XIX w. Lasy Krępieckie – miejsce zbiorowych mogił ofiar obozu zagłady na Majdanku.

Minkowice

Dworzec kolejowy z końca XIX w.

Piaski

Piaski są starą osadą handlową położoną na trakcie ruskim. Prawa miejskie uzyskały w I poł. XV w., w 1869 r. utraciły je, a następnie odzyskały w dniu 13 sierpnia 1993 r. Gmina odznacza się tradycjami targowymi i rzemieślniczymi. Piaski położone są w odległości ok. 15 km od Świdnika, przy rozwidleniu dróg prowadzących do Chełma i Zamościa. Na krajobraz tego obszaru, leżącego w centrum Wyniosłości Giełczewskiej, składają się pofalowane pola, niewielkie lasy i głęboka dolina rzeki Giełczew. Wzdłuż doliny Giełczwi i Sierotki przebiegają ważne korytarze ekologiczne łączące Krzczonowski i Nadwieprzański Park Krajobrazowy. Wschodnia część gminy posiada cenne walory rekreacyjno-wypoczynkowe, bogate w zabytki historyczne i atrakcje przyrodniczo-krajobrazowe. W Piaskach możemy zwiedzić m.in.: kościół parafialny p.w. Podwyższenia Krzyża Św. z XVIIw., neoklasycystyczną dzwonnicę z 1886 r. oraz ruiny barokowo-klasycznego zboru kalwińskiego z końca XVIII w., wzgórze „Kościelec”.

Brzezice

Zespół dworsko-parkowy, dwór murowany z I poł. XIX w. rozbudowany XIX/XX w. Obecnie mieści się tu Szkoła Podstawowa oraz park z dojazdową aleją lipową (XVIII w.) Zespół folwarczny:

spichlerz murowany z 1868r.
stodoła mur. z 1868 r.
stajnia mur. z 1903 r.
stajnia tzw. fornalska z 1924 r.
obora z 1924 r.
obora tzw. fornalska z 1924 r.
magazyn z ok. 1937.r
budynek gospodarczy z I. ćw. XX w.

Brzeziczki

Kapliczka przydrożna murowana z lat 20-tych XX w.

Gardzienice I

Kapliczka przydrożna mur. z I ćw. XX w. Szkoła z ok. 1920 r. Dom nr 10, murowany, I ćw. XX w. wł. F. Kasperek. Zespół pałacowo-parkowy

pałac – murowany, powst. ok. 1627 r.
oficyna – mur. z 1852 r. (siedziba Ośrodka Praktyk Teatralnych)

Zespół folwarczny:

czworak nr 3 (ok. 1904 r.), czworak nr 4 (ok. 1904 r.), ruina rządcówki (ok. 1900 r.) spichlerz (ok. 1900 r.), stodoła (ok. 1853 r.), obora (chlewnia) – poł. XIX w., cielętnik – II poł. XIX w., brojlernia – poł. XIX w., kuźnia nr 9 – ok. 1900 r.

Gardzienice II

Zespół dworsko-parkowy – ruiny dworu z XIX w. oraz pozostałości parku krajobrazowego również z XIX w. i alei dojazdowej. Obora dworska, murowana, z 1910 r., wł. F. Winiarczyk. Spichlerz dworski nr 94, ok. 1908 r., wł. F. Winiarczyk. Cmentarz z I wojny światowej.

Kawęczyn

Zespół kościelny:

kościół parafialny rzymsko-katol. P.w. Św. Józefa Robotnika i Św. Antoniego, drewniany, powst. 1922-23, przeniesiony z Siedliszcza w 1936 r.
dzwonnica drewniana z 1931 r.
plebania drew. z 1921 r.

Kapliczka przydrożna mur. z 1933 r. Zespół dworsko-parkowy: dwór z ok. 1830 r., spichlerz mur. z XVII., park z ok. 1830 r., przekształcony w XX w. wg projektu S. Celichowskiego. Kuźnia drewn. z ok. 1938 r. Cmentarz parafialny Rzym.-kat. założ. 1922 r.